همه ما می‌دانیم که پوست سر به طور طبیعی چربی ترشح می‌کند. این چربی که سبوم نامیده می‌شود، برای سلامت پوست و مو ضروری است. سبوم به مرطوب نگه داشتن پوست سر و مو کمک کرده و از خشکی و شکنندگی آنها جلوگیری می‌کند. اما گاهی اوقات، غدد چربی (سباسه) بیش از حد فعال می‌شوند و چربی زیادی تولید می‌نمایند. این چربی اضافی، روی پوست سر و مو جمع شده و موجب چرب شدن موها می‌شود که به این حالت موی چرب می‌گویند. به همین منظور در این مقاله، به بررسی چربی مو و علت آن می‌پردازیم.
موی چرب چه ویژگی‌هایی دارد؟
موی چرب، مشکلی رایج است که می‌تواند ظاهری ناخوشایند و حس سنگینی روی سر را به ارمغان آورد. در زیر پوست سر شما، دنیایی از منافذ ریز به نام فولیکول مو وجود دارد. هر کدام از فولیکول‌ها در این ساختار مو، میزبان ریشه مویی هستند؛ اما نکته جالب اینجاست که اکثر این فولیکول‌ها، صاحب غدد چربی به نام “سباسه” نیز هستند. وظیفه اصلی این غدد، تولید چربی یا سبوم است. سبوم، نقش مرطوب‌کننده و محافظت‌کننده از مو و پوست سر را بر عهده دارد. همان گونه که بیان شد گاهی اوقات، این غدد بیش از حد فعال شده و چربی زیادی ترشح می‌کنند. این چربی اضافی، روی پوست سر و موها جمع شده و باعث چرب شدن و سنگینی موها می‌گردد. به این ترتیب، موها ظاهری ناخوشایند پیدا کرده و نیاز به شستشوی مداوم پیدا می‌کنند. اما چگونه می‌توانیم بفهمیم که موهایمان چرب است؟
علائم هشداردهنده چربی مو
- ظاهر براق و چرب مو: شاید بارزترین علامت چربی مو، ظاهری براق و چرب موها، به خصوص در نزدیکی ریشه‌ها باشد. این چربی به حدی است که انگار موها به طور مداوم آغشته به روغن هستند.
- چرب شدن دست‌ها: اگر بعد از لمس موها، دستانتان چرب می‌شود، این می‌تواند نشانه دیگری از چربی مو باشد.
- پرزدار شدن موها: چربی اضافی روی موها، باعث چسبندگی آنها به هم و ایجاد ظاهری پرزدار و نامرتب می‌گردد.
توجه داشته باشید که چربی مو از انتهای مو شروع نمی‌شود. بر خلاف تصور رایج، چربی مو از ریشه موها شروع شده و به سمت ساقه مو پیش می‌رود. به همین دلیل، ممکن است افرادی که موهای بلند دارند، در انتهای موها چربی یا براق بودن را مشاهده نکنند. این موارد در آموزش رنگ مو مورد بررسی قرار می‌گیرد تا هنرجو به طور کامل نوع مو را تشخیص داده و کار خود را به نحو احسن انجام دهد. با دریافت مدرک آرایشگری می‌توانید درآمد فوق‌العاده‌ای را به دست آورید و از موهای خود حفاظت نمایید.
علت چربی پوست سر چیست؟
حال که با موی چرب و ویژگی‌های آن آشنا شده‌اید، وقت آن است که به سراغ علل چربی پوست سر برویم. به همین جهت در ادامه متن، شما را با این علت‌ها آشنا می‌کنیم:
1. نوسانات هورمون‌ها
هورمون‌ها، پیام‌رسان‌های قدرتمند بدن، نقشی اساسی در تنظیم بسیاری از فرایندها، از جمله چربی پوست سر و موها ایفا می‌کنند. گاهی اوقات، نوسانات و تغییرات هورمونی می‌توانند طوفانی در غدد چربی به پا کرده و منجر به چربی بیش از حد موها شوند. درست مانند گل‌ها که تحت‌تأثیر نور خورشید شکوفه می‌کنند، غدد چربی نیز تحت فرمان هورمون‌ها، به خصوص آندروژن‌ها، فعال می‌گردند. آندروژن‌ها که به عنوان هورمون‌های جنسی مردانه نیز شناخته می‌شوند، در زنان و مردان به میزان متفاوتی وجود دارند.
در دوران بلوغ، افزایش سطح آندروژن‌ها در بدن، می‌تواند به فعال شدن غدد چربی و ترشح بیش از حد سبوم (همان چربی طبیعی مو) ختم گردد. علاوه بر دوران بلوغ، مصرف داروهای هورمونی مانند: داروهای ضد بارداری یا داروهای جایگزین هورمون درمانی (HRT) نیز می‌تواند در تعادل هورمون‌ها و به تبع آن، در چرب شدن موها نقش داشته باشد. اما داستان به همین جا ختم نمی‌شود! چرخه قاعدگی بانوان نیز می‌تواند نوسانات هورمونی را به همراه داشته باشد و در برخی افراد، منجر به چرب شدن موها در روزهای خاصی از ماه گردد.
2. حمام هر روزه، دوست موهای چرب نیست
چرب شدن موها، کابوسی برای بسیاری از افراد است که حس ناخوشایندی را به همراه دارد؛ اما شستن زیاد موها، راه‌حل مناسبی برای این مشکل نیست و حتی می‌تواند اوضاع را بدتر کند. برخلاف تصور رایج، حمام کردن هر روزه نه تنها از چربی موها جلوگیری نمی‌کند؛ بلکه می‌تواند منجر تحریک پوست سر و افزایش ترشح چربی گردد. همان طور که شستشوی زیاد پوست صورت، آن را خشک‌تر می‌کند، شستن بیش از حد موها نیز چربی طبیعی ساقه و پوست سر را از بین می‌برد. این کمبود چربی، پیامی به غدد چربی (سباسه) ارسال می‌نماید که باید چربی بیشتری تولید کرده تا خشکی موها را جبران کنند. در نتیجه، این چرخه معیوب ادامه پیدا می‌نماید و موها روز به روز چرب‌تر می‌شوند. علاوه بر این، شستشوی زیاد موها می‌تواند باعث شکنندگی و موخوره موها شود، موها را کدر و بی‌روح نشان دهد و حجم موها را کم کند.
3. ژنتیک
چرب شدن مو، مشکلی رایج که می‌تواند ریشه در ژن‌ها داشته باشد. برخی افراد به طور طبیعی غدد چربی فعال‌تری دارند که سبوم بیشتری تولید می‌کنند و در نتیجه موها چرب‌تر می‌شوند. این موضوع، درست مانند رنگ چشم یا قد، می‌تواند از والدین به فرزندان منتقل شود. در نقطه مقابل، افرادی نیز وجود دارند که به دلیل کم‌کاری غدد چربی، موهایی خشک و کم‌حجم دارند.
4. دست‌ها را از موها دور کنید.
آیا می‌دانستید که گاهی اوقات، مقصر اصلی چربی موی سر، دستان خودمان هستند؟ بله، درست شنیدید! لمس زیاد موها، می‌تواند یکی از شایع‌ترین علت‌های چربی مو باشد. شانه کردن، دست کشیدن و هر حرکتی که شبیه ماساژ سر باشد، می‌تواند تحریک غدد چربی (سباسه) و افزایش ترشح چربی را به دنبال داشته باشد. این مشکل، در افرادی که به اختلال تریکوتیلومانیا (Trichotillomania) مبتلا هستند، بیشتر شایع است. این اختلال، با وسواس و تمایل غیرقابل‌کنترل به کندن یا بازی با موها مشخص می‌شود و می‌تواند به طور قابل توجهی چربی مو را افزایش دهد.
5. طوفان استرس
استرس، طوفانی که نه تنها بر روان و روح ما، بلکه بر سلامت جسم و از جمله موهایمان نیز تأثیر می‌گذارد. یکی از پیامدهای ناخوشایند استرس، چرب شدن زودهنگام موها است. درست مانند دیگر بخش‌های بدن، موها نیز تحت‌تأثیر هورمون‌ها قرار دارند. کورتیزول، به عنوان هورمون استرس شناخته می‌شود، در مواقع اضطراب و تنش در بدن ترشح می‌گردد.
تحقیقات نشان داده‌اند که استرس نه تنها باعث افزایش ترشح کورتیزول می‌شود، بلکه هورمون پرولاکتین را نیز تحریک می‌کند. پرولاکتین، پیام‌رسانی است که غدد چربی (سباسه) را به تولید چربی بیشتر تحریک می‌کند. علاوه بر این شرایطی مانند: بلوغ، یائسگی و یا گذراندن دوران‌های بحرانی نیز می‌توانند با ایجاد نوسانات هورمونی، در چربی موها نقش داشته باشند.
6. تغییرات آب و هوایی
همان طور که پوست و بدن ما تحت تاثیر گرما، سرما، رطوبت و خشکی هوا قرار می‌گیرند، موها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. تأثیر آب و هوا بر چربی موها به چند طریق قابل بررسی است:
- گرمای هوا: در هوای گرم، غدد چربی (سباسه) فعال‌تر شده و چربی بیشتری تولید می‌کنند. این چربی اضافی، روی پوست سر و موها جمع شده و ظاهری چرب و ناخوشایند به موها می‌دهد.
- رطوبت هوا: هوای مرطوب، به خصوص در مناطق گرمسیری، می‌تواند چربی موها را تشدید کند. رطوبت زیاد، باعث می‌شود که چربی موجود روی پوست سر و موها دیرتر تبخیر شده و موها چرب‌تر به نظر برسند.
فراموش نکنید که ذرات معلق و آلاینده‌های موجود در هوا نیز قادر هستند روی پوست سر و موها جمع شده و منافذ پوست را مسدود نمایند.
7. محصولات نامناسب
استفاده از شامپو، نرم کننده، ماسک مو و سایر محصولات نامناسب برای موهای چرب، می‌تواند چربی موها را تشدید کرده و به وخیم‌تر شدن اوضاع دامن بزند. مهم‌ترین اشتباهات رایج در انتخاب محصولات برای موهای چرب عبارتند از:
- استفاده از شامپوهای نامناسب: بسیاری از افراد از شامپوهایی استفاده می‌کنند که برای انواع موها مناسب هستند یا برای موهای خشک و معمولی طراحی شده‌اند. این شامپوها به دلیل ملایم بودن، قدرت پاک‌کنندگی کافی برای از بین بردن چربی اضافی پوست سر و موها را ندارند.
- استفاده از محصولات حاوی روغن: روغن‌های طبیعی مانند: روغن نارگیل یا روغن زیتون، فواید بسیاری برای موها دارند، اما استفاده از این روغن‌ها برای موهای چرب، به خصوص روی پوست سر، می‌تواند چرب شدن و سنگین شدن موها را به همراه داشته باشد.
- استفاده از محصولات نامرغوب: برخی از محصولات مراقبت از مو، حاوی مواد شیمیایی مضر و عطرهای مصنوعی هستند که می‌توانند پوست سر را تحریک کرده و چربی موها را تشدید نمایند
8. بیماری‌های خاص
درست است که وراثت، ژنتیک و عواملی مانند استرس و رژیم غذایی نقش مهمی در چربی موها دارند؛ اما گاهی اوقات، بیماری‌های خاص نیز می‌توانند در این زمینه دخیل باشند. در ادامه متن، به برخی از بیماری‌هایی که می‌توانند باعث چربی موی سر شوند، اشاره می‌کنیم:
- درماتیت سبوره (Seborrheic dermatitis)
- پسوریازیس (Psoriasis)
- آکنه (Acne)
به یاد داشته باشید اگر چربی موی سر شما شدید است و یا با علائمی مانند: خارش، التهاب، قرمزی، پوسته پوسته شدن و یا ریزش مو همراه است، حتماً به پزشک یا متخصص پوست و مو مراجعه نمایید.
رازهایی برای کنترل چربی موی سر و داشتن موهایی سالم و شاداب
روش‌های مختلفی برای درمان و کنترل چربی مو وجود دارد که در ادامه متن، به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1. استفاده از محصولات مخصوص موهای چرب
- شامپو: اولین قدم در درمان چربی مو، استفاده از شامپوی مناسب است. به دنبال شامپوهایی باشید که مخصوص موهای چرب طراحی شده‌اند و حاوی موادی مانند سالیسیلیک اسید، روغن درخت چای، عصاره لیمو یا نعناع باشند. این مواد می‌توانند به تنظیم چربی پوست سر و پاکسازی موها از چربی و آلودگی‌ها کمک کنند.
2. روغن آرگان
استفاده از روغن آرگان، یکی از روش های مراقبت از موها به حساب می‌آید. روغن آرگان، به عنوان طلای مایع شناخته شده و خواص بی‌نظیری برای سلامتی و زیبایی پوست و مو دارد. فواید روغن آرگان برای موهای چرب شامل:
- تنظیم چربی پوست سر: روغن آرگان به واسطه داشتن اسیدهای چرب ضروری، می‌تواند به تعادل چربی پوست سر کمک نماید. این روغن، بدون اینکه چربی موها را از بین ببرد، ترشح چربی را کنترل کرده و از چرب شدن سریع موها جلوگیری می‌کند.
- مرطوب‌کنندگی موها: روغن آرگان، رطوبت مورد نیاز موها را تأمین کرده و از خشکی و شکنندگی آنها ممانعت می‌کند. این امر، باعث می‌شود موها درخشان‌تر و شاداب‌تر به نظر برسند.
نحوه استفاده از روغن آرگان برای موهای چرب
چند قطره از روغن آرگان را گرم کنید و به آرامی با نوک انگشتان خود آن را روی پوست سر خود ماساژ دهید. این کار به جذب بهتر روغن و تأثیرگذاری بیشتر آن کمک می‌کند. بعد از شستشو، مقداری از روغن آرگان را به ساقه موهای خود بزنید. از تماس روغن با ریشه موها خودداری نمایید. می‌توانید از روغن آرگان به عنوان ماسک مو نیز استفاده کنید. برای این کار، روغن آرگان را با کمی ماست یا عسل مخلوط کرده و به مدت 30 دقیقه روی موهای خود بگذارید و سپس آبکشی کنید.
3. رژیم غذایی
با کمی دقت در انتخاب مواد غذایی نیز می‌توانید گامی بلند در جهت درمان و کنترل چربی مو بردارید. نقش ویتامین‌های گروه B در سلامت مو عبارتند از:
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین): این ویتامین، نقشی اساسی در سوخت و ساز سلول‌ها و تولید انرژی دارد. کمبود ویتامین B2 می‌تواند منجر به خشکی و شکنندگی موها، التهاب پوست سر و افزایش ترشح چربی شود.
- ویتامین B6 (پیریدوکسین): ویتامین B6، در سلامت پوست و مو نقش مهمی ایفا می‌کند. این ویتامین به تنظیم هورمون‌ها و کنترل ترشح چربی در پوست سر کمک می‌کند.
به یاد داشته باشید که رژیم غذایی سالم، نه تنها به کنترل چربی مو کمک می‌کند، بلکه فواید بی‌شماری برای سلامتی کلی شما به ارمغان می‌آورد. با انتخاب هوشمندانه مواد غذایی و مصرف متعادل آنها، می‌توانید گامی بلند در جهت داشتن موهایی سالم، شاداب و درخشان بردارید.
سخن پایانی
حال که با همه چیز درباره مو آشنا شده‌اید، می‌توانید از موهای خود به بهترین نحو مراقبت کنید. امروزه اکثر بانوان به زیبایی موهای خود اهمیت می‌دهند، شما با فراگیری آموزش آرایشگری در هر حوزه‌ای، می‌توانید از این فرصت برای کسب درآمدی عالی استفاده نمایید.
سؤالات متداول
در این مقاله، شما را با چربی مو و علت آن آشنا کردیم. حال می‌توانید در صورت داشتن مویی چرب از راهکارهای ذکر شده برای کنترل چربی پوست سر خود استفاده نمایید و صاحب مویی شاداب گردید.
چربی مو چیست؟
چربی مو، مشکلی رایج است که در آن غدد چربی پوست سر، چربی بیش از حد تولید می‌کنند. این چربی، موها را چرب و براق نشان می‌دهد و می‌تواند باعث سنگینی، چسبندگی و بوی نامطبوع موها شود.
علت چربی مو چیست؟
ژنتیک، تغییرات هورمون‌ها، استرس، رژیم غذایی، شستشوی نامناسب موها و… تنها برخی از علل چربی مو به شمار می‌روند.
علائم چربی مو چیست؟
ظاهر براق و چرب موها، سنگینی و چسبندگی موها، بوی نامطبوع موها، خارش پوست سر، ریزش مو و شوره سر تنهای برخی از نشانه‌های موی چرب هستند.
