آمارها حاکی از آن است که بیش از ۹۰ تا ۹۳ درصد زعفران دنیا توسط ایران تامین می شود، اما متاسفانه مشکلات بازگشت ارز منجر به رونق قاچاق زعفران شده است.
با وجود آنکه قدمت تولید زعفران به بیش از ۳ هزار سال پیش باز می گردد، تشدید قاچاق به آن سوی مرزها تهدید جدی برای بزرگترین تولیدکننده زعفران محسوب می شود به طوریکه اگر تمهیداتی برای جلوگیری از قاچاق زعفران یا پیاز محصول هرچه سریع تر اتخاذ نشود، در آینده ای نه چندان دور جایگاه خود را از دست می دهیم.
بنابر آمارهای اعلامی سالانه بیش از ۱۲۰ تن زعفران از مرزهای کشور قاچاق می شود، درحالیکه اگر این رقم به آمار رسمی صادرات اضافه شود، ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار ارز وارد کشور می شود.
ناگفته نماند که بسیاری از کارشناسان اذعان می کنند که اکثر زعفران های قاچاق، زعفران هایی هستند که تاریخ مصرف آنها گذشته است،لذا قاچاق زعفران های سنواتی به اعتبار و برند زعفران ایرانی لطمه می زنند.
بنابر آمار گمرک سال گذشته ۲۸۶ تن زعفران به بازارهای هدف صادر شد که امسال مشکلات بازگشت ارز به آن سوی مرزها منجر به کاهش صادرات رسمی شده به طوریکه از آبان ۱۴۰۲ روند صادرات نزولی بوده است.
در همین رابطه حسین زینلی مجری طرح گیاهان دارویی گفت: بنابر آمار سطح زیرکشت زعفران ۱۲۳ هزار هکتار است که سالانه حداقل ۳۰۰ تن زعفران در کشور تولید می شود که در عرصه های غذایی، دارویی و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد.
زینلی می گوید: بنابر آمار در ۱۰ ماهه سال گذشته ۱۷۷ تن زعفران با ارزش ۱۷۱ میلیون دلار صادر شد. همچنین در ۱۲ ماهه ۱۴۰۱ بالغ بر ۲۴۰ تن زعفران با ارزش ۱۴۴ میلیون دلار و سال ۱۴۰۰ رقمی بالغ بر ۲۶۳ تن زعفران به ارزش ۱۵۴ میلیون دلار صادر شد که این امر بدان معناست که در صورت مدیریت داخل، پذیرش برای زعفران بالاست. پیاز زعفران جزء گیاهان ممنوعه صادرات است به طوریکه صادرات آن قاچاق محسوب می شود.
افزایش ۴۰ درصدی صادرات زعفران با رفع موانع صادرات تحقق می یابد
غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران گفت: صادرکنندگان از نمایندگان مجلس تقاضا دارند که موانع سدراه صادرات برداشته شود تا قاچاق صرفه اقتصادی نداشته باشد. با رفع موانع پیش روی صادرکنندگان برآورد می شود که صادرات ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یابد.
میری با بیان اینکه ماهانه ۱۰ تن زعفران به بازارهای هدف قاچاق می شود، افزود: براساس آخرین آمار، مصرف جهانی زعفران ۳۲۵ تن است که طبق آمار رسمی صادرات، حداقل ۱۲۰ تن زعفران به آن سوی مرزها قاچاق می شود چراکه ایران بزرگترین تامین کننده زعفران دنیاست.
نایب رئیس شورای ملی زعفران ادامه داد: زعفران به عنوان داروی هزاره سوم در دنیا معروف است که با رفع موانع پیش روی صادرکنندگان پیش بینی می شود که صادرات زعفران حداقل ۴۰ درصد افزایش یابد که با این وجود ارزآوری قابل توجهی نصیب کشور می شود.
جلوگیری از قاچاق پیاز زعفران مستلزم عزم جدی دستگاه های مسئول
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران گفت: قاچاق پیاز زعفران به ۳ یا دهه قبل بازمی گردد و این موضوعی نیست که تازگی داشته باشد.
او با بیان اینکه عزم جدی برای قاچاق پیاز زعفران وجود ندارد، افزود: با توجه به قدمت تولید زعفران در کشور، قاچاق زعفران به ضرر بزرگترین تولیدکننده و کشاورزان تمام می شود و همواره به سبب رونق کشت در کشورهای همسایه، کشت این محصول با خطر جدی روبروست.
حسینی ادامه داد: با توجه به آنکه پتانسیل تولید هزارتن زعفران در کشور وجود دارد، لذا با جلوگیری از قاچاق زعفران به آن سوی مرزها و امکان افزایش عملکرد در واحد سطح می توان ارزآوری قابل توجهی داشت.
عضو شورای ملی زعفران با بیان اینکه حفظ سهم و جایگاه در بازارهای دنیا اولویت است، افزود: با جلوگیری از قاچاق زعفران و واقعی کردن قیمت ها، منافع کشاورزان را با افزایش عملکرد در واحد سطح و آموزش صحیح می توان حفظ کرد.
او با تاکید بر مدیریت پیازهای مازاد زعفران گفت: طی ۴۰ سال اخیر، همه ساله بخش قابل توجهی از پیاز زعفران از مرزهای شرقی کشور خارج و در کشورهای همجوار و دیگر کشورها کشت می شود که استمرار این روند می تواند جایگاه بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیا را به خطر بیندازد، کمااینکه در سنوات گذشته ما توانسیم جایگاه اسپانیا را بگیریم.
عضو شورای ملی زعفران گفت: با ورود دلالان به بازار خطر تشدید قاچاق زعفران های سنواتی و تاریخ گذشته مانده در انبارها افزایش می یابد.
علی رغم آنکه ایران بزرگترین تولیدکننده زعفران در دنیا محسوب می شود، اما طی سال های اخیر برخی موانع پیش روی صادرکنندگان زمینه را برای خروج چمدانی یا قاچاق زعفران به دیگر کشورها فراهم کرده است که با استمرار این روند در آینده ای نه چندان دور، وضعیت کشور اسپانیا را برای ما تکرار خواهد کرد از این رو انتظار می رود وزارت خانه های مربوط کمی بیشتر به این مسائل توجه کنند تا قدمت دیرینه این محصول در کشور ما از بین نرود.
