اواسط اسفند ۹۸ بود که تهدید کرونا که پیش تر در برخی از کشورهای جهان خودنمایی کرده بود، به ایران رسید و بسیاری از مردم را نگران و وحشت زده کرد.
به مرور با افزایش آمار مبتلایان و قربانیان، خطر کرونا برای مردم جدی‌تر شد و تبعات زیادی را در زمینه های مختلف در تمام جهان به دنبال داشت.
در ایام قدرتنمایی کرونا در جهان، بر خلاف بسیاری از کشورها که غرق در خودخواهی و خودبرتر بینی شده بودند و برای منفعت خود دست به اقداماتی از جمله سرقت محموله‌های ماسک و محلول‌های ضدعفونی کننده می‌زدند، در ایران شاهد نمونه‌ای کم نظیر از همکاری‌ها و همیاری‌های مردمی برای کمک به یکدیگر، فعالیت‌های جهادی به گونه‌های مختلف و از خودگذشتگی های مثال زدنی بودیم که ناشی از ایمان و نوع دوستی رایج میام مردمان ایران بود.
از زمان شیوع کرونا، دانشمندان و محققان در سراسر دنیا، کار خود را برای مبارزه با این ویروس ویران کننده آغاز کردند و در کنار آزمودن درمان‌های مختلف، پروژه کشف و تولید واکسن این ویروس منحوس به طور جدی از سر گرفته شد.
در این میان، واکسن انگلیسی آسترازنکا از جمله واکسن‌هایی بود که با هدف جلوگیری از شیوع هر چه بیشتر کرونا و مرگ و میر ناشی از آن، تولید شد و اتفاقا در میان برخی جوامع طرفدار و محبوبیت داشت.
به نقل از cnbc، این واکسن که با همکاری دانشگاه آکسفورد ساخته شد، با نام‌های تجاری مختلف از جمله Covishield و Vaxzevria در سطح جهانی توزیع شد.
تقریبا اوایل زمستان ۱۳۹۹ در حالی که حدود یک سال از آغاز شیوع کرونا می‌گذشت، واکسن آسترازنکا برای اولین بار تست و تزریق شد. واکسنی که اگر یادتان باشد بیشتر برای سن‌های بالاتر توصیه می‌شد و عوارض ناشی از آن هم بارها حاشیه ساز شد.
دکتر حسن رودگری٬ مدیر پژوهش سازمان نظام پزشکی کشور در سال ۱۴۰۰ درباره عوارض این واکسن این چنین نوشت: یکی از چالش برانگیزترین عوارض مربوط به عارضه لخته خون در واکسن انگلیسی- سوئدی آسترازنکا رخ داد. البته کمپانی‌های دیگر نیز تحت لیسانس در کشورهای مختلف آن را تولید می‌کنند.
عارضه لخته شدن خون طبق آخرین مقاله مجله معتبر لنست، بین دو تا ۸ در هر یک میلیون دوز و تا دو هفته بعد از دوز اول ذکر شد. البته تعداد کمی از این ها که دچار لخته داخل مغزی گشتند، فوت شدند. در حال حاضر این پدیده در دوز دوم تا ۱۰ برابر کمتر ذکر می‌شود و لذا برای دوز دوم بسیار نایاب است. البته مرگ و میر ناشی از آن به نسبت اوایل به‌دلیل آمادگی و آگاهی کاسته شده و می‌گویند به حد کمتر از ۲۰درصد مبتلایان به لخته مغزی در ابتدای بروز این عارضه رسیده است. بنابراین طبق نظر نهادهای معتبر پزشکی مثل WHO، CDC، EMA، MHRA و NHS واکسن آسترازنکا با توجه به مقایسه فواید به مضرات هنوز استفاده می‌شود و تا به امروز چند صد میلیون دوز از آن استفاده شده است.
خطر ناشی از لخته شدن خون بر اثر تزریق واکسن آسترازنکا نگرانی‌ها را بیشتر کرد و کار به جایی رسید که کشورهای بزرگ اروپایی که استفاده از آسترازنکا را در پیش گرفته بودند، در اسفند ۱۳۹۹ مصادف با مارس ۲۰۲۱ دست به توقف استفاده از این واکسن زدند.
به دنبال این اتفاق فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا اعلام کردند که واکسیناسیون با این واکسن را به طور موقت متوقف خواهند کرد. ایرلند و هلند نیز پیش از آن اعلام کرده بودند که در پی گزارش چند مورد جدی لختگی خون پس از تزریق این واکسن، استفاده از آن را متوقف می‌کنند.
در نهایت، تصمیم شماری از کشورهای اروپایی برای تعلیق استفاده از واکسن آسترازنکا واکنش اداره دارویی اروپا و سازمان جهانی بهداشت را به دنبال داشت و جلسات اضطراری برای بررسی این موضوع برگزار شد و این ماجرا تا مدتی ادامه داشت.
همچنین در دی ۱۴۰۰ نهاد نظارتی اروپا «التهاب ستون فقرات» را به عوارض جانبی واکسن آسترازنکا اضافه کرد.
بر این اساس گفته شد که «میلیت عرضی» با التهاب یک یا هر دو طرف نخاع شناخته می شود و می تواند باعث ضعف در دست یا پا، علائم حسی یا مشکلاتی در فعالیت مثانه یا روده شود.
این هیأت پس از بررسی داده‌ها به این نتیجه رسید که رابطه بین این واکسن و عارضه عصبی «میلیت عرضی» یک احتمال منطقی به نظر می‌رسد. با این حال، افزوده شدن این عارضه نادر تغییری در سود و خطر واکسن ایجاد نکرد.
در اواسط زمستان ۱۴۰۰ آژانس دارویی اروپا توصیه کرد که اطلاعات مربوط به عارضه ایجاد لخته خون پس از تزریق واکسن آسترازنکا به‌روز شود؛ چرا که این عارضه پس از دریافت دز دوم کمتر مشاهده شد.
بنا بر آمار همان زمان، از هزار و ۸۰۹ مورد لخته خون مشاهده شده در سراسر جهان، هزار و ۶۴۳ مورد پس از تزریق دز نخست و ۱۶۶ مورد بعد از دز دوم گزارش شد.
تزریق واکسن آسترازنکا در جهان چند باری متوقف و از سر گرفته شد اما در این میان تعدادی از افراد در جهان به دلیل خون لختگی که گفته می‌شد ناشی از تزریق آسترازنکا بوده، جان خود را از دست دادند.
به نقل از نیویورک پست، حالا پس از گذشت حدود ۳ سال از دورانی که عوارض آسترازنکا برای برخی، هشدار داده می‌شد، شرکت تولیدکننده این واکسن اعتراف کرده است که واکسن کووید آن می تواند باعث ایجاد یک بیماری نادر اما مرگبار یعنی انعقاد خون شود که این اتفاق بر اساس اسناد دادگاه، به طور بالقوه غول داروسازی بریتانیا را در معرض ده‌ها میلیون شکایت از سوی خانواده‌های قربانیان قرار می‌دهد.
به گزارش دیلی میل، وکلایی که وکالت ده ها مدعی دعاوی جمعی را به عهده دارند می گویند برخی از پرونده های موکلانشان می تواند تا ۲۵ میلیون دلار هزینه داشته باشد.
این شکایت علیه آسترازنکا توسط جیمی اسکات، که پس از دریافت واکسن این شرکت در آوریل ۲۰۲۱ دچار آسیب مغزی دائمی شد، رهبری شد.
آسترازنکا در اسناد ارائه شده به دادگاه عالی بریتانیا اذعان کرد که واکسن آن “در موارد بسیار نادری می تواند باعث TTS شود.”
