برای بسیاری از ساکنان اوین ریشه نام این محله محل بحث و و تبادل نظر است. نخستین نشانه‌های نام اوین در منابع مکتوب به قرن هفتم هجری برمی‌گردد. شهاب‌الدین ابو عبدالله یاقوت بن عبدالله الحموی معروف به یاقوت حموی، جغرافی‌دان و تاریخ‌نویس عرب‌زبان در کتاب معجم‌البلدان به روستایی در محدوده غرب شمیران کرده است که برخی از تاریخ‌شناسان و تهران‌پژوهان معتقدند نشانه‌های آن آبادی با آبادی اوین همخوانی دارد.
«علیرضا زمانی» تهران‌پژوه درباره تکرار نام آبادی‌ای به نام «اذون» در کتاب معجم‌البلدان می‌گوید: «تاریخ‌نویس عرب‌زبان و یوناتی‌تباری به نام یاقوت هموی یا آنطور که در برخی از منابع به یاقوت رومی نیز معروف است در کتاب معجم البلدان به روستایی در غرب شمیران اشاره می‌کند. او این روستا را اذون می‌نامد و نام چند تن از ساکنان آبادی را نیز در کتاب ذکر می‌کند. به عنوان مثال او از فردی به نام «ابوعباس احمد بابازیدی اذونی» نام می‌برد که زیدی مذهب بود و با طایفه خود که مذهب زیدی داشتند در آبادی اذون شمیران زندگی می‌کرد. این عالم بزرگ در قرن پنجم هجری ساکن اذون بود و آورده‌اند که در سفر‌های متعددش به ری مورد احترام اهالی آن شهر قرار می‌گرفت و با علمای ری نیز بحث و تبادل نظر بسیار داشت.»
ردپای ارتباط نام آبادی اذون در کتاب معجم‌البلدان با آبادی اوین را باید در کتاب تهران در گذشته و حال اثر دکتر حسین کریمان جست‌وجو کرد. زمانی ادامه می‌دهد: «تهران‌پژوهان معتقدند نام اذون در گذر تاریخ به اوین تغییر کرده و آبادی اذون که در معجم‌البلدان از آن یاد شده همان آبادی اوین است. همانطور که حسن کریمان نیز به تغییر واژه اذون به ایون و سپس به اوین اشاره کرده و معتقد است نمونه‌های دیگری هم از تغییر واژگان در زبان شمیرانی وجود دارد.»
در میان نقل و قول‌ها و روایت‌های شفاهی، داستان‌های دیگری هم برای علت نامگذاری اوین شنیده می‌شود. زمانی می‌گوید: «برخی گفته‌اند، چون در شمیران باغ‌های گلابی بسیار وجود داشت، نام ایون با واژه ایوا به معنای گلابی مرتبط است که در گذر زمان به ایون و اوین تغییر کرده است. هر چند این روایت در منابع مکتوب سندیت ندارد و روایت نخست معتبرتر است.»
منبع: همشهری آنلاین
