۱۲:۲۶ – ۰۳ شهريور ۱۴۰۳
در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما میلاد شفیع‌زاده جراح مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص انواع سکته‌های مغزی به بحث و گفتگو پرداخت.
میلاد شفیع‌زاده کارشناس برنامه گفت: سکته‌های مغزی نه تنها درصد بزرگی از مرگ و میر‌ها و یا ناتوانی‌های دائمی در سطح جامعه را تشکیل می‌دهد، بلکه بار سنگینی بر جامعه، خانواده و مهمتر از همه آینده زندگی خود فرد بر جای می‌گذارند.
وی افزود: سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از شریان‌های خونرسان مغز بسته شود، که میزان عوارض ایجاد شده، نسبت به وسعت و محل قرار گیری این شریان متفاوت خواهد بود.
شفیع‌زاده ادامه داد: اگر شریان بزرگی بسته شود قسمت وسیعی از مغز آسیب می‌بیند، اگر این شریان سمت چپ مغز قرار داشته باشد: آسیب‌های تکلمی بیشتر خواهد بود و هرچه در شاخه‌های دورتر مغز اتفاق بیفتد، علائم کمتری ایجاد می کند.
میهمان برنامه افزود: چهار شریان بزرگ در داخل مغز به یکدیگر می‌پیوندند و یک سیستم بزرگ خونرسانی منحصر به فرد را ایجاد می‌کنند. (این خونرسانی شریانی، توسط ورید‌های دیگری به سمت قلب برای باز می‌گردد) این آسیب عروقی چه در قسمت شریانی (سرخرگی) و چه در قسمت وریدی (سیاهرگی) اتفاق بیفتد، سکته مغزی نامیده میشود. جلوگیری از این اتفاقات اصول و راهکار‌هایی دارد که بسیار ساده‌تر از درمان‌های سکته مغزی است.
شفیع‌زاده ادامه داد: اگر آسیب‌ها در قسمتی از عروق شریانی اتفاق بیفتد، متاسفانه قسمت‌های بعدی شریان خونرسانی نخواهد داشت و سلول‌های مغزی منطقه آسیب خواهند دید. همچنین اگر آسیب‌ها در قسمت وریدی اتفاق بیفتد، که به آن سکته‌های خونریزی دهنده یا هموراژیک می‌گوییم: ورید بسته و پاره میشود.
این استاد دانشگاه گفت: متاسفانه سکته‌هایی که در شریان‌ها اتفاق می‌افتد، با آسیب‌های دائمی همراه است، زیرا به دنبال از بین رفتن سلول‌های مغزی، از خود سلول‌ها مواد سمی آزاد میشود که باعث تورم (ادم) مغز میشود. در این حالت اگر به موقع اقدامات جراحی لازم صورت نگیرد، تورم ایجاد شده مغز در محیط بسته جمجمه، باعث میشود که بیمار جان خود را از دست بدهد. در این حالت با برداشتن قسمت بزرگی از جمجمه، فشار را از روی مغز برمی‌داریم. البته این به معنای درمان سلول‌های آسیب دیده بافت مغز نیست، بلکه تنها به جهت پیشگیری از به کما رفتن و مرگ بیمار انجام میشود. (معمولا بعد از چند ماه که التهاب از بین رفت استخوان جمجمه در جای خود گذاشته میشود)
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که کدام یک از سکته‌های مغزی پیش آگهی بدتری دارند، گفت: سکته‌های شریانی معمولا برگشت ناپذیرند و تنها در صورتی که در ساعت اول سریعا اقدامات لازم انجام شود ممکن است بهبودی حاصل شود. (متاسفانه در شهر بزرگی، چون تهران با وجود ترافیک سنگین و کافی نبودن اطلاعات مردم در خصوص سرعت عمل سریع، کار بسیار سخت‌تر است)
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران یادآور شد: خونریزی‌هایی که به دنبال سکته‌های خونریزی دهنده وریدی اتفاق می‌افتند، در خانم‌ها شایع‌تر است. اگر خانمی در این هوای گرم دچار کم آبی شود و در عین حال از قرص‌های ضد بارداری و یا تصحیح کننده چرخه قاعدگی استفاده کنند، خطر سکته‌های وریدی (همواژیک) در آنها، افزایش می یابد.
وی به بانوان توصیه کرد: با نوشیدن آب کافی از این اتفاق جلوگیری کنند، متاسفانه در صورت بروز سکته در این بانوان، با آسیب‌های جبران ناپذیری همراه خواهد بود.
جراح مغز و اعصاب در پاسخ به این سؤال که تکنیک‌های جراحی تا چه حد نجات دهنده هستند، گفت: این موفقیت بسته به زمانیست که بیمار به بیمارستان می‌رسد. در سکته‌های مغزی شریانی، درمان وقتی موثر است: که بیمار طی یک ساعت اول و در نهایت ۴ ساعت اول تحت درمان قرار گیرد و تزریق دارو به شریان یا لخته و یا خارج کردن لخته از طریق ورود به شریان انجام گیرد.
وی یادآور شد: در این گونه اعمال، زمان حرف اول را می‌زند، هر ثانیه که از دست برود سلول‌های مغزی بیشتر تخریب می‌شوند. در واقع این گونه درمان برای نجات سلول‌هایی است که دچار کاهش اکسیژن شده‌اند. همانطور که گفته شد سلول‌های از دست رفته مغز باعث ادم شدید مغز می شوند که با فتق مغزی و مرگ بیمار همراه خواهد بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دو عامل فشار خون بالا و چربی خون بالا را مهم‌ترین عوامل خطر سکته‌های مغزی نام برد.
جراح مغز و اعصاب تاکید کرد: چربی خون در تمام عروق بدن رسوب می‌کند و باعث تنگی عروق میشود، که با بالا رفتن خطر بسته شدن شریان‌ها همراه خواهد بود.
وی در آخر گفت: ماهیت سکته قلبی و مغزی از یک علت و مکانیزم برخوردارند که می‌توان با کنترل چربی خون و فشار خون تا حدودی از بروز آنها جلوگیری کرد.
